Reactie op het artikel in VNG Magazine ‘De val van 105 wethouders’ - Wethouder moet meer reflecteren op eigen rol

De Wethoudersvereniging is helaas niet verbaasd over het hoge aantal afgetreden wethouders in 2012. Al sinds vele jaren worden cijfers bijgehouden over het aantal aftredende wethouders. Die aantallen zijn fors. Vaststaat dat gemiddeld genomen één op de drie wethouders het einde van de Collegeperiode niet haalt. Elke week treden er ergens in Nederland twee of drie wethouders af. En het betreft wethouders van alle politieke partijen.

Het beleid van de Wethoudersvereniging richt zich op de verdere professionalisering van het vak. Uiteraard bestaat voor elke wethouder het risico op aftreden. Dat is inherent aan de politiek. Wethouders zijn immers verantwoordelijk voor allerlei zaken binnen hun politieke portefeuilles, dit blijkt met name als het mis gaat. Toch kunnen ze er zelf ook het nodige aan doen.

Uit het rapport De Vallende Wethouder (2011) blijkt dat veel wethouders erg met de inhoud van hun werk bezig zijn. Dat gaat ten koste van de tijd die zij steken in de noodzakelijke reflectie op de ontwikkeling van de eigen rol. Het wethoudersambt is een bijzondere bestuurlijke functie. Een functie die enerzijds fantastisch is, maar anderzijds ook risicovol.

Bij de gewenste reflectie gaat om vragen als: Hoe organiseer ik een betere samenwerking met de ambtenaren? Hoe betrek ik inwoners, maatschappelijke bedrijven en organisaties succesvol bij de ontwikkeling van mijn beleid? Hoe houd ik voldoende oog voor de politieke opvattingen van de politieke fractie van mijn partij?

Overvolle agenda
De meeste wethouders werken tussen de vijftig en tachtig uur per week. Dan gaat het dus ook om praktische zaken als: Hoe stuur je in een overvolle agenda? Hoe bewaak je de balans tussen werk en privé? In de meeste andere functies is het heel normaal om daar tijd en geld voor uit te trekken. Terwijl gemeenten wel geld betalen als er wethouders aftreden, weigeren sommige gemeenten om te investeren in opleidingen voor wethouders. De ervaring leert dat wethouders die hier wel tijd en geld aan willen besteden, veel bewuster bezig zijn met het wethoudersvak, waardoor de kans dat zij onnodig in de problemen komen veel kleiner is.

In de beleidsvisie van de Wethoudersvereniging staat verdere professionalisering centraal, door het aanbieden van themadagen, intervisie, conferenties en thema- en opleidingsprogramma’s. De vereniging heeft inmiddels door het hele land tien intervisiegroepen draaien, waarin wethouders met elkaar nadenken over situaties waarmee zij zelf te maken hebben.

Die intervisie wordt zeer goed gewaardeerd. Eigenlijk maken de deelnemers dat succes zelf. Ze luisteren goed naar elkaars verhalen en denken met elkaar mee over mogelijke oplossingen. Als onderdeel van het professionaliseringsprogramma bracht de vereniging in december ook een eerste jaargids uit met een exclusief ontwikkelingsaanbod voor wethouders in 2013.

De Wethoudersvereniging werkt momenteel ook hard aan een lijst van geschikte coaches en mentoren, die nieuw aantredende wethouders op weg willen helpen. Ultieme doel van de Wethoudersvereniging is om aankomende en startende wethouders een vliegende start te geven.

Politieke partijen
Natuurlijk zijn politieke partijen heel belangrijk hierbij. Zij kijken of kandidaten binnen hun partij geschikt zijn voor dit vak. Soms hebben ze echter (te) weinig keus of blijkt bij nader inzien dat de kandidaat minder geschikt is dan ze dachten. Een dergelijke situatie levert alleen maar verliezers op: de betreffende persoon, de betreffende partij en de betreffende gemeente lopen dan schade op. De Wethoudersvereniging wil ze graag helpen om dat zoveel mogelijk te voorkomen. Dat is immers een gezamenlijk belang.

Overigens hadden de meeste afgetreden wethouders het wethouderschap niet willen missen. Ze ervaren het als een verrijking van hun leven. Het blijft een fantastische hondenbaan.

Edo Haan,
wethouder in gemeente Zoetermeer en voorzitter van de Wethoudersvereniging
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Meer informatie over intervisie >>
Meer informatie over het opleidingenprogramma>>